Constitutie voor de Commons
Menu
Menu
De Commons zijn in wezen in alles autonoom, ook in hun eigen bestuur. Ze zijn een eigen rechtsgemeenschap, ook wel rechtskring genoemd, waarin eigen normen en waarden ontstaan en levend worden gehouden. Dat kan vredig zijn, maar ook anders uitvallen. Het kan betekenen dat in gemeenschappen deelnemers elkaar niet volledig waarderen, dat er macht wordt uitgeoefend worden jegens anderen en in die zin niet inclusief en toegankelijk zijn voor al haar leden.
Inbouwen van zekerheden
Hoewel in de kern deze processen door de aanwezige deelnemers kunnen worden gecorrigeerd is het wenselijk enkele ‘zekerheden’ in te bouwen (democratisch in ontwerp, een man een stem (niet overdraagbaar aan derden), sociocratie, etc.).
Naast het vinden van de best passende zekerheid, is de vraag of en hoe deze zekerheden juridisch kunnen worden afgedwongen, zowel door middel van wetgeving (op basis van rechtspersonenrecht, Grondwet of andere juridische bronnen) als via ontwerp (vertrouwen in het ontwerp, oftewel trust by design).
Toezicht
Ook is het de vraag hoe toezicht op de Commons georganiseerd wordt. Dit is eigenlijk een zaak van de Commons onderling. Maar het kan zo zijn dat er een helder rechtsstatelijk toezichtsregime komt dat rechtswaarborging verzekert. Dat laatste kan belangrijk zijn als er (mensen-)rechten worden geschonden in de Commons. Het kan ook relevant zijn als Commons hun zelf-gecreëerde problemen gaan ‘exporteren’ naar andere Commons of andere landen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ecologische en sociale externalisatie, zoals CO2 uitstoot die niet gecompenseerd is, export van afval naar Afrika, het uitbesteden van taken aan derden buiten de commons zonder volledige ecologische en sociale compensatie.
Je eigen bordje eerst opeten
Het leidende beginsel is dat elke Commons ‘zijn eigen bordje eerst opeet’. Je zorgt bijvoorbeeld voor reinheid in je eigen kring (geen overheersing, maar participatie en verversing van de macht in de kring) en je belast niemand anders buiten je kring (je buren, volgende generaties en de natuur).
Inspiratiebronnen: besluitvorming volgens sociocratie, Essential Schools (tripartiet eigenaarschap), rechtsbedeling Friesland in de middeleeuwen, ‘Tegen Verkiezingen’ (van Reybrouck), rechtskringenleer Dooyeweerd).
Wil je meedoen? Of heb je interesse? Vul dan het contactformulier in.
© 2024 | Privacyverklaring | Colofon
De Commons vormen samen een ecosysteem. Ze zijn niet afgezonderd, maar dienen elkaar als cellen in een levend organisme. Hoewel ze enerzijds graag autonoom zijn, is er ook een grote behoefte uit te wisselen. Hoe steekt dat in elkaar? Welke regels zijn er voor nodig? Wat kunnen we leren van de biologie en filosofie?
Jeroen den Uyl vertelt in 2 minuten (en 9 seconden) wat nu precies de bedoeling is van de Stichting voor de Commons.
Commons zijn niet uit op winst. Het zijn geen bedrijven. En toch moeten ze winstbelasting betalen en wordt er BTW geheven. Op tal van terreinen is duidelijk dat de Belastingdienst de Commons, een praktijk van mensen die elkaar helpen om gemeenschappelijk goed te realiseren, niet begrijpen. Met fiscale experts gaan we de toepassing van fiscale wetgeving beoordelen en gaan we voorstellen doen om dit aan te passen onder andere gebruikmakend van internationale voorbeelden en eventueel ook proefprocessen.
De financiering van Commons is problematisch. De systeemwereld van banken en fondsen vindt het lastig om de risico’s van Commons te beoordelen. Commons gaan van lieverlee naar goede doelen fondsen die vaak ook een beperkt doel hebben waardoor Commons langs allerlei loketten moeten zonder veel succes.
Deze en andere belemmeringen gaan we omzetten naar een faciliteit die vloeiende financiering regelt voor de Commons. We ontwikkelen hiervoor een tussenorganisatie en passende instrumenten die bijdragen aan de boogde vloeiende financiering.
Het internet is stuk. Lees: het is gekaapt door marktpartijen, waaronder zeker ook de big tech. Commons zijn graag onafhankelijk, en met het internet is dat een opgave. Hoe kunnen Commons hun eigen IT ruimte herwinnen? Welke goede manieren zijn er al gevonden en welke zouden nog ontwikkeld moeten worden? Met goede praktijken en expertgroepen gaan we de IT-onafhankelijkheid van de Commons verder versterken.
De totstandkoming van de Constitutie voor de Commons, en daarmee de versterking van de Commons, gaat onze samenleving transformeren. Het verandert onze manier van denken, voelen en ervaren. Daarvoor moeten we de harten van de mensen raken. Dit houdt in dat we mensen hierin meenemen. Naast onze rationele argumenten, hebben we cultuur nodig; in vorm, taal, zang, theater, beweging en beeld. Met kunstenaars gaan we dat ontwikkelen ter ondersteuning van de lange tocht om de Commons sterk te maken in onze samenleving.
De mens verliest het vermogen tegenstellingen te overbruggen of een conflict aan te gaan. Marcuse stelde het al in 1964: Als consument en als onderdaan is de mens vervlakt. Hoe vormend is een conflict en hoe maken we het voor mensen makkelijk om deze ongemakkelijke plek op te zoeken? De Commons floreren als mensen durven te staan voor hun verlangen. Daarom duiken we in dit thema in de psychologie en zoeken we naar de gaatjes om mensen te verleiden tot betekenisvol leven met elkaar.
Commons scheppen waarden die niet goed in geld te waarderen zijn. Denk aan de participatie (betrokkenheid), sociale cohesie (aandacht, liefde en vertrouwen) en legitimiteit (het recht om het zelf te doen, jezelf te organiseren). Hoe kunnen we deze waarden effectief etaleren en een plek geven in het maatschappelijk verkeer? Onder deze noemer gaan we impact die Commons maken een beter profiel geven dat als vanzelf herkend wordt door de Commons en ook door de Overheid en de Markt als die met Commons te maken krijgen.
De Commons zijn (net als het neoliberalisme) ook een impliciet geloof, een mensbeeld, een toekomst, een uitweg, hoop en troost. We gaan dit geloof, oftewel narratief / ideologie verkennen. Waar bestaat het uit en welk verlangen wordt er mee ingelost? We kijken naar de rode draden, de dragers van het verhaal en gaan die in de taal en vorm van verschillende doelgroepen vertalen. Omdat de Commons centraal staan, is het verbinden tussen mensen een belangrijke element.
Ook de binnenkant van Commons zijn onderwerp van de Constitutie. Hoe besturen de Commons zichzelf en hoe zorg je voor hygiëne als het gaat om machtsuitoefening, besluitvorming en de omgang met mensen in de Commons? Zorg voor reinheid in je eigen kring en belast niemand anders buiten je kring. Op basis hiervan ontwikkelen we bijvoorbeeld modellen voor inclusieve besluitvorming en verversing van bestuurders.
Mensen die een Common starten hebben vaardigheden, maar ook zwakke plekken. Welke vaardigheden hebben zij nodig en hoe leren zij, ook van elkaar, om succesvol te zijn en het vol te houden? En wat hebben de ‘volgers’, vaak vrijwilligers, nodig? Met de antwoorden op deze vragen ontwerpen we een lerend systeem van Commons die elkaar voeden en versterken met praktijken en theorie. Denk aan praktijkleergroepen en broedkamers voor talent.
Welke regels die mensen beschermen tegen organisaties hebben echt nut? Vaak zijn deze regels geboren uit wantouwen tegen grote organisaties. Ze zijn niet bedoeld voor Commons, want daar zijn de mensen zelf deel van de organisatie.
De autonomie van de eigen inrichting wordt door deze regels doorkruist. Met goede bedoeling, maar toegeschreven op grote organisaties waar de burger matige invloed op heeft. Om de Commons sterker te maken hoeven we deze niet te belasten met deze regels. Wij zoeken betere, op vertrouwen gestoelde zelfregulering. En we adresseren de regels die niet voor Commons gelden. Lees meer
Commons gebruiken verschillende bestaande rechtsvormen. De motieven variëren op basis van welke keuzes men maakt. Wil je bijvoorbeeld een optimale interne democratie, betere uitgangspunten bij de Belastingdienst of giften makkelijk ontvangen?
We onderzoeken welke vorm het beste past en of die aangepast kan worden aan alle wensen. Bovendien willen we het gemak om een rechtsvorm te starten vergroten. Dat mensen die actief worden snel en makkelijk zelf kunnen beginnen zonder onnodige notariskosten.
Een grote groep experts met kennis en ervaring van de Commons en van het recht werkt aan de mogelijkheden om de Commons een juridische plek te geven en in sommige gevallen voorrang te geven op de Overheid en de Markt. Hiervoor is een oefenrechtbank gepland en wordt er gewerkt aan proefprocessen. Zo bereiken we voorrang voor de Commons.